/ Strona Główna / Rzeki / Kośna

Kośna

Opis ogólny

Rzeka Kośna bierze swój początek w malowniczo położonym wśród Lasów Purdzkich jeziorze Kośno. Jezioro ma powierzchnię 5,6 km2, głębokość średnią 13,7 m, maksymalną 44,6 m. W całości jest rezerwatem przyrody.

Poza fragmentem w górnym biegu rzeka płynie wśród pól i łąk, w trzcinowisku niekiedy utrudniającym płynięcie. Przemieszczając się tym krótkim szlakiem można zobaczyć wyjątkowe, zabytkowe młyny będące świadectwem gospodarczego wykorzystania rzeki w XIX w.

Kośna

Spływ rzeką Kośną jest łatwy, rzeka ma spokojny nurt, niekiedy leniwy, szerokość 6-10 m. Jest to doskonały szlak dla początkujących kajakarzy i spływów rodzinnych. Szlak jest oznakowany na całej długości.

Kośna kończy swój bieg przy stawach rybnych w rejonie m. Patryki. Stąd dwa warianty kontynuowania spływu, jeden z nich prowadzi kanałem Kiermas do Barczewa. Dalej można płynąć rzeką Pisą Warmińską, Wadąg, aż do Łyny.

Dokładny opis trasy

km [w dół rzeki] km [w górę rzeki] Opis
0.00 36.5 Wodowanie kajaka nad jez. Kośno, nieopodal zabudowań wsi Łajs. Na jeziorze należy trzymać się lewego (płn.-zach.) brzegu, a po wpłynięciu do wąskiej zatoki skręcić nieco w prawo, na widoczny w oddali most.

We wsi Łajs przebiega granica dwóch krain historycznych: Warmii, która leży po północnej stronie jeziora, i Mazur. W latach 1466-1772 była to granica państwowa między Polską i Państwem Zakonnym, a następnie Prusami.
7.1 29.4 Ujście rzeki z jez. Kośno, 200 m dalej przepływamy pod mostem drogowym na drodze krajowej nr 53. Przy moście dogodne miejsce do wodowania, bardzo dobra możliwość dojazdu z kajakami. Wpływamy w obszar leśny.
7.7 28.8 Mendryny, nad lewym brzegiem rzeki Ośr. Wyp. Agrokośnik.
8.6 27.9 Przepływamy pod mostem drogowym na leśnej drodze.
9.7 26.8 Przepływamy pod mostem kolejowym.
10.0 26.5 Most drogowy na lokalnej drodze. od tej pory rzeka płynie wśród pól i łąk w gęstym trzcinowisku.
10.7 25.8 Purdka. Nisko zawieszona kładka, w zależności od stanu wody może być konieczna przenoska. Przed kładką po lewej stronie miejsce biwakowe, we wsi pensjonat. Płyniemy przez otwarte tereny rolnicze. Od czasu do czasu spływ utrudnia zwężający się nurt za sprawą porastających brzegi trzcinowisk.
14.0 22.5 Przepływamy pod mostem drogowym na drodze Purda - Marcinkowo. W odległości około 1 km na wschód od m. Purda.

We wsi Purda stoi zabytkowy kościół gotycki z XIV w. przebudowany w późniejszych latach. W kościele ciekawy ołtarz św. Huberta, patrona myśliwych, z bogatą kolekcją trofeów. W 1 poł. XX w. w Purdzie i okolicy zamieszkiwała duża liczba ludności polskiej, w okresie międzywojennym działało koło Związku Polaków w Niemczech, istniała polska szkoła i przedszkole.
16.3 20.2 Osada Pajtuński Młyn; młyn wodny, obok pensjonat "Rożany Dwór" i stadnina koni. Na lewym brzegu pole biwakowe. Pod kładką obok młyna próg wodny. Konieczna przenoska.
17.6 18.9 Patryki. Nurt rzeki przegradza kładka. W zależności od stanu wody można przepłynąć pod nią, bądź przenieść kajak.
18.0 18.5 Patryki. Wartki prąd wody koło starego młyna ryglowegoz 2 poł. XIX w. (to jedyny zachowany tego typu obiekt z zainstalowanym kołem podsiębiernym na Warmii i Mazurach, koło żeliwne z 1880 r.) - od 2015 roku funkcjonuje tutaj agroturystyka. W nurcie i na brzegu kołki i kamienie. Można spłynąć trzymając się lewej strony, ewentualna przenoska lewym brzegiem.
18.7 17.8 Kolejny most.
19.6 16.9 Dopływamy do stawów hodowlanych. Lądowanie przed gospodarstwem rybackim na prawym brzegu, dość długa przenoska wzdłuż płotu i w lewo szosą do przepustu. Można też skorzystać z dostępnego wózka do przewozu kajaków. Tu kończy się rzeka Kośna. Spływ kontynuujemy kanałem Kiermas.

W XIX w. postanowiono teren w tym rejonie osuszyć i zmienić w pola uprawne. W tym celu zmieniono układ płynących rzek, rozwidlono bieg rzeki Kośna na dwa kanały (kanał Kiermas i kanał Elżbiety).

Kanał Kiermas przebiegał w dużym stopniu starym korytem , kanał Elżbiety zbudowano od nowa i poprowadzono nowym korytem do jeziora Wadąg. Wodę z jezior Klebarskiego i Linowskiego poprowadzono kanałem Kiermas. Kanały zachowały charakter naturalnych rzek. Ciekawostką jest akwedukt w okolicach wsi Silice, w którym dołem płynie kanał Wiktorii, a górą kanał Elżbiety.
19.8 16.7 Wodujemy kajak po północnej stronie szosy.
21.1 15.4 Most na lokalnej drodze Silice - Skajboty.
22.0 14.5 Kanał Kiermas wypływa do niewielkiego jeziorka, skręcamy w lewo, kanał wypływa z płd.-zach. rogu jeziora.
22.5 14.0 Z kanałem Kiermas z lewej strony łączy się kanał Wiktorii, koryto kanału dosyć wąskie, przy brzegach pozostałości umocnień faszynowych (wykonane z wiązek gałęzi wierzbowych).

W tym miejscu możliwy jest wybór innego wariantu dalszej trasy. Wtedy spływ kontynuujemy pod prąd Kanałem Wiktorii przez akwedukt, jez. Silice, Klebarskie do Klebarka Wielkiego. Tam istnieją wygodne warunki do zakończenia spływu. Można ten wariant przedłużyć przez Klewki do jez. Linowskiego.
25.5 11.0 Docieramy do niewielkiego jez. Bogdańskiego (pow. 0,23 km2). Akwen jest płytki, gęsto porośnięty roślinnością, przeważa Grzybień Biały i Grążel Żółty - wyjątkowo atrakcyjne w okresie kwitnienia.
26.0 10.5 Kierujemy się na wschód i wypływamy z jeziora mijając most nisko zawieszony nad wodą. Przy średniej i wysokiej wodzie konieczna przenoska. Wpływamy na najbardziej dziki odcinek kanału, brzegi porośnięte krzewami i drzewami, w nurcie gałęzie.
27.1 9.4 Betonowy most na drodze gruntowej, około 500 m dalej wąskie i długie (ok. 3,5 km) jez. Umląg. W początkowym odcinku akwen płytki, bardzo gęsto porośnięty Grzybieniem Białym.
30.2 6.3 Wypływamy z jeziora i płyniemy krótkim odcinkiem kanału.
30.7 5.8 Sapuny, most w ciągu drogi lokalnej Klebark - Barczewo, 600 m dalej początek jez. Kiermas. Należy trzymać się blisko lewego (płn.) brzegu, by odnaleźć ujście kanału Kiermas.
32.8 3.7 Ujście kanału Kiermas z jez. Kiermas, ok. 400 m dalej kładka, uwaga na kołki wbite w dno rzeki.
36.3 0.2 Barczewo. Możliwość lądowania na lewym brzegu przed mostem drogowym. Nurt staje się szybki.
36.5 0.0 Ujście kanału Kiermas do rzeki Pisa Warmińska.